Kaixo Balkanetako pljeskavica jaleok!
Aste honetan Nkola Teslaren jaiotzaren 156. urteurrena izan da, data benetan garrantzitsua guretzat.
Berriz ere, Ipar Mazedoniara egin dugu salto, izan ere, Jens Stoltenberg NATOko Idazkari Nagusiak, Estatu hau NATOrekin bat egitera gonbidatu du, oraindik egiteke dagoen erreferendum baten erabakiaren menpe dagoen itunari baiezkoa emanez gero. Grezia izan da horretan gehien lagundu duena, Atenasen eta Skopjeren arteko itunean Greziak Ipar Mazedoniari “izen horren pean, EBn eta NATOn sartzea lagunduko diola” esaten baita. Stoltenbergen arabera, Ipar Mazedoniak NATOrekin bat egin nahi badu, izen aldaketaren itunari baiezkoa esan ber diote mazedoniarrek “edo biak ala ezer ez, bata bestea gabe ez”. Erreferendumean oposizioaren jarrera leuntzeko adierazpenak izan daitezke hauek.
Gero Kosovora egin dugu salto. Kosovon hainbat berri zian ditugu; adibidez bertan izan den Balkanetako konferentzia. Honen atarian, polizia albanokosovarrak bost lagun serbiar atxilotu ditu. Beste alde batetik, Balkanetako Estatuentzat EBn sartzeko bidea itxita dagoela bermatu dute. Kosovoren inguruko beste berri bat, Ramush Haradinaj lehen ministroak eta Quim Torra Kataluniako lehendakariak, twitterrez –zeharka- izan duten polemika bati buruz aritu gara, polemika honetan Kosovoren eta Kataluniaren egoeren arteko antzekotasunak (Torrak) eta ezberdintasunak (Haradinajk) azpimarratu nahi dituzte. Bestetik, Oliver Ivanović eraildako politikari serbokosovarraren izena Mitrovicako kale bati jartzeko proposamenaz, Belgrade eta Pristinaren arteko negoziaketa berriez eta Kosovoko lehendakari Hashim Thaci Errusiako lehen ministro Dmitri Medvedevekin egon izanaz mintzatu gara.
Serbiara egin dugu salto gero. Han, 1999ko bonbaketen ostean “aurrekontu faltagatik” itxi zuten Serbiako Museo Nazionala (Belgradeko Errepublikaren Enparantzan dagoena) berriz ireki dute aste honetan, bi hamarkadaren ostean. Hain zuzen ere, museo bat, herriaren kultur ondarerik handiena hain epe luzez itxita mantendu izanak erakusten digu herrialde hartako aurrekontua zein doitua izan den. Bestetik, bonbaketa horiei dagokionez, serbiar kazetari batzuek NATOko buru bati erakunde honek Serbiari barkamena eskatzeaz egindako galdaketaz mintzatu gara.
Politikarenak bukatzeko azken berria dugu. Izan ere, aste honetan Peter Carrington hil da. Carrington Jugoslavia (ohian) ezaguna izan da izan ere, 1991ko abuztu-iraileko Londreseko konferentzian aurkeztu zuen bake-proposamenagatik. Garai hartan zegoen eztabaida nagusia, autodeterminazio-subjektua Errepublikak, edo “Nazio osagarriak” ote zirenaren aurrean, Carringtonek subjektu gisa Errepublikak jotzearen eta hauen barne-zatiketak baztertzearen alde egin zuen, Errepublika ezberdinak euren artean federatzeko gaitasuna ere onartuz. Carringtonen arabera, independizatu nahi zuten errepublikek bake bideak erabili behar zituzten eta barneko gutxiengo etnikoak errespetatu (kurioski, arau horiek errespetatu zituen bakarra, Mazedonia, nazioartean aintzatespena lortzen azkena izan zen). Carringtonen ideiak, gero Bosniako gudari amaiera emateko bake-plan ezberdinen oinarri izan dira.
Azkenik, noski, futbolaz hitz egin dugu, batez ere Kroazia lortzen ari den arrakastez. Kroaziak (gizonezkoen) Munduko Kopako finala jokatuko du Frantziaren aurka, joan den astean Errusia eta Ingalaterra gainditu ostean. Talde bikaina duela frogatu du. Hala ere, gauza batzuek kezkan utzi gaituzte, adibidez, zenbait jokalarik eskuin muturrarekiko duten hurbiltasunak (Domagoj Vida izan da azkena). Jokalari batzuen adierazpide faxistak ezin esan talde osoa ordezkatzen dutenik, baina egia da nolabaiteko “tolerantzia” badagoela, kroaziar gizartearen zenbait sektoretan dagoen moduan (Kolinda Grabar Kitarović lehendakaria adibide). Hala ere, esan beharra dago faxismoa sufritu duten jokalariak ere badituela Kroaziak, adibidez Danijel Subašić atezaina adibidez. Bestetik, Novak Djoković serbiar tenis izarrak Kroazia babesteko erabakiak sortu duen polemikatxoa ere ekarri dugu gurera. Eta ahaztu gabe utzi dugu Estaturik gabeko komunitateen Kopa. Txapeldunek, Ukrainako gutxiengo hungariarren ordezkariek arazo llarriak dituzte orain Ukrainan, batzuei “terrorismoa” ere leporatzen zaielarik.
Entzun gure programa hemen:
